G3 B Adran Ymchwil

Rydych chi newydd gwblhau dau draethawd mewn awr a hanner ac yna, mae'r arholwr yn dosbarthu arholiad arall i chi! G3, Adran B.

Peidiwch a phoeni, mae'r cwestiynau yma wedi'u seilio ar ein gwaith maes i Gasnewydd ac yn gallu bod yn ffordd rhwydd i ennill marciau. Edrychwch am y thema amddifadedd mewn ardaloedd trefol (B.2).

Hyd y papur yw 3/4 awr yn unig a fe rhennir mewn i ddau gwestiwn a a b.

e.e.

2. (a) Amlinellwch sut y gellir casglu gwybodaeth mewn ymchwiliad sy’n cymharu patrymau amddifadedd mewn ardal drefol. [10]

(b) Rhowch grynodeb o brif gasgliadau eich ymchwil personol i amddifadedd mewn

ardal drefol a thrafodwch sut y mae’r casgliadau hyn yn cefnogi eich nodau

gwreiddiol. [15]



Mae'r cwestiwn cyntaf (a) yn gofyn i chi sut fyddech chi'n... cynllunio ymholiad, casglu gwybodaeth, arddangos eich gwybodaeth, dadansoddi eich data, ffurfio casgliadau neu werthuso ymchwiliad mewn i ardal drefol.

Mae'r ail gwestiwn (b) yn gofyn i chi esbonio beth gwnaethoch chi pan yn cynllunio, casglu gwybodaeth ayyb..... yn eich ymchwil personol.

Sylwch fod 5 marc ychwanegol am adran b.

Felly, ar gyfer adran a fedwrch chi ddefnyddio geiriau fel... Gallwch, fedrwch, mae'n bosibl, bydd hyn yn arfer da oherwydd, bydd angen, er mwyn cael sampl teg.... Meddyliwch am sut a pham gwnaethon ni gasglu gwybodaeth a'u harddangos ar gyfer Casnewydd a'r dulliau sy'n cael eu disgrifio yn y pecyn sgiliau.

Dechreuwch bob gwestiwn adran b gyda theitl yr ymholiad:

'Ar gyfer fy ymchwil unigol gosodais yr ymholiad canlynol: A yw patrymau amddifadedd cymdeithasol, economaidd, ac amgylcheddol yn amrywio ar draws wardiau Casnewydd.   

Yna, mae'n fater o ddefnyddio gwybodaeth o'r dudalen berthnasol yn eich pecyn Casnewydd (yr un gyda'r bont drawsgludo) er mwyn ateb y cwestiwn.

Felly, mae angen dysgu'r pecyn yna'n drylwyr a deall beth yw arfer daearyddol da pan yn ymchwilio mewn i destun.

Pob lwc!



http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/7959444.stm

G3.B.2

Amddifadedd – Pwnc trafod: Amddifadedd mewn ardaloedd trefol

Cwestiynau G3

Yn Adran A mae angen ateb 2 gwestiwn traethawd, un o thema 3 (Peryglon hinsoddol) a'r llall o Thema 4 (Datbygiad).

Hyd Adran A yw 1 a hanner awr, sy'n golygu bod gennych chi 3/4 i dreulio ar bob traethawd.

Mae pob cwestiwn traethawd yn cael ei farcio allan o 25, gan ddefnyddio'r cynllun yma.

Mae'r dewis o gwetiynau arholiad ar gyfer thema 3- Peryglon hinsoddol yn debygol o ddilyn y themau canlynol:

1. Disgrifio/ Esbonio patrymau hinsoddol sy'n gysylltiedig gyda hinsoddau trofannol (Gwasgedd uchel+CCRhD) 
2. Ffurfiant a nodweddion gwasgedd isel.
3. Effeithiau gwasgedd isel neu uchel
4. Strategaethau i leihau effeithiau peryglon gwasgedd isel neu uchel. 

Disgwylir i chi ddefnyddio diagaramau addas, gwybodaeth ffeithiol ac astudiaethau achos trwy gydol y traethawd. 

Mae'r ffocws ar ardal Is-Sahara Affrica- y SAHEL pan yn trafod gwasageddau uchel. Bydd disgwyl i chi nodi fod lefelau datblygiad y gwledydd yn yr ardal hon yn cael effaith uniongyrchol ar effaith y perygl ar y bobl.

Yn yr un modd, mae'n bosibl gymharu effeithiau byr dymor a hir dymor corwyntoedd ar wledydd LlEDd a MEDd trwy gyfeirio at Mitch a Katrina.

Cofiwch fod ddim angen ysgrifennu 3/4 dudalen yn cyflwyno'r traethawd- Cyflwyniad cryno a mewn a chi!
Mae'n bwysig i gynnwys diweddglo cryno sy'n adlewyrchu geirio'r cwestiwn ac sy'n crynhoi eich prif bwyntiau.

Mwy am Adran B yn y post nesaf.....

Sgerbwd Traethawd- Ffurfiant a nodweddion ardaloedd o wasgedd isel

Systemau gwasgedd isel- Corwyntoedd

 Sut fyddech chi’n addasu'r sgerbwd hwn ar gyfer traethawd peryglon gwasgedd isel, neu strategaethau i leihau effeithiau gwasgedd isel? Cofiwch fod angen cyfeirio at astudiaethau achos!

Mae ardaloedd o wasgedd isel (ac uchel) yn ran o gylchrediad atmosfferig byd eang. Yr injan sy’n gyrru’r cylchrediad atmosfferig  yma yw gwarged egni’r haul ger y cyhydedd. Mae’r gwarged yma’n golygu crynhoad o wres ar  y cyhydedd ac mae ymgodiad atmosfferig a gwasgedd isel yn ganlyniad. Wrth i’r aer godi’n gyflym, mae ‘n oeri’n  ac yn cyddwyso, gan ffurfio cymylau cumulonimbus a glawiad trofannol trwm. Yn hemisffer y Gogledd, mae’r broses yma’n gallu datblygu ymhellach i ffurfio corwyntoedd, sef ardaloedd o wasgedd isel arddwys.

 Er mwyn i gorwynt ffurfio mae angen arwyneb forol fawr (mae nifer o gorwyntoedd yn tarddu dros Gefnfor Iwerydd, ger arfordir Gorllewinol Affrica) i ddarparu digonedd o anwedd dwr.   Gweler tymereddau dros 27 gradd Selsiws i yrru anweddiad cyflym- golyga hyn bod yna ‘dymor’  corwyntoedd pryd mae’r cefnforoedd yn digon cynnes i’w ffurfio; fel arfer ym mis Gorffennaf, Medi a Hydref. Yn ogystal, mae corwyntoedd yn ffurfio ychydig graddau i’r Gogledd neu’r De o’r cyhydedd er mwyn i grym coriolis droelli’r storm. Mae troad gwrthgloc y Ddaear yn golygu bod stormydd  yn teithio tuag at y Gorllewin , gan gasglu mwy o anwedd ddŵr cyn casglu digon o nerth i’w hystyried yn gorwynt.

Gweler y nodweddion canlynol yn perthyn i gorwynt: Gwyntoedd cyson dros 75 mya; diamedr o tua 500km; cymylau cumulonimbus, mellt a tharanau; glawiad trwm iawn a chesair; amlygir canol y corwynt gan ardal ddi-gwmwl a gwasgedd isel arddwys Pan mae corwyntoedd yn cyrraedd yr arfordir, mae ymchwydd storm yn gallu achosi llifogydd.

 Pan mae corwyntoedd yn cyrraedd gwlff Mexico, mae’r cyfradd anweddiad yn cynyddu gan fod y gwlff mor bas. O ganlyniad, mae’r corwyntoedd yn cryfhau. Mae rhai, fel corwynt Katrina yn 2005 yn gallu cyrraedd gradd 5 (Graddfa Raffir-Simpson). Gweler nifer o beryglon sy'n gysylltiedig a chorwynt

Rhai peryglon

Yr effeithiau’n amrywio, yn ddibynnol ar lefelau paratoi a lefelau datblygiad y gwledydd sy’n dioddef.

Modd gwneud cymhariaeth cryno o Katrina a Chorwynt Mitch.

Fel yn achos corwynt Katrina, pan mae’r corwyntoedd yn teithio dros y tir, maent yn colli egni gan does dim fynhonell anwedd dwr i’w cynnal. O ganlyniad, mae corwyntoedd yn dirywio i stormydd.

i gloi:

Felly, mae corwyntoedd yn enghreifftiau o systemau gwasgedd isel arddwys iawn sy'n ffurfio o ganlyniad i warged egni'r haul ar y cyhydedd. Mae ganddynt nifer o nodweddion sy'n cynrychioli peryglon i bobl sy'n byw ger gwlff Mexico ac arfordir dwyreinol UDA. Mae graddfa'r perygl yn dibynnu ar nerth y corwynt, lefelau paratoi a lefelau datblygiad y wlad.

Sgerbwd traethawd- effeithiau peryglon gwasgedd uchel

Gwasgedd uchel- Gogledd Affrica.

Beth yw eich barn ar y cynllun yma? Sut fyddech chi'n ateb cwestiwn ar ffurfiant gwasgedd uchel neu strategaethau i leihau effeithiau'r peryglon cysylltiedig? 

Effeithiau peryglon gwasgedd uchel

 Cofiwch fod angen manylion penodol o astudiaethau achos- ffeithiau ac ati.

Paragraff agoriadol:

Diffinio gwasgedd uchel a'i leoli- angen disgrifiad cryno o ffurfiant e.e. aer yn disgyn fel rhan o gylch Hadley tua 20-30 gradd i’r Gogledd o’r cyhydedd.... Adnabyddir gan dymereddau uchel iawn a dim glawiad trwy gydol y flwyddyn. Y gwasgedd uchel yma sy'n gyfrifol am ffurfio diffeithdir y Sahara.  

Diagram syml yn dangos cylch Hadley

Mae gan argae Aswan (Yr Aifft) dymheredd cymedrig dros 40 gradd selsiws a ddim glaw wedi’u recordio o flwyddyn i flwyddyn.  Gan fod y patrwm yma’n barhaol, nid yw’n cynrychioli perygl- disgwylir y diffyg glawiad ac felly mae’r ecosystemau a gweithred dynol wedi’u haddasu i’r amodau. Ar y llaw arall, mae ardal is- Sahara Affrica’n dioddef yr un sychder, gan eithrio un tymor byr o lawiad arddwys sy’n gysylltiedig gyda symudiad y CCRhD i’r Gogledd. Mae’r glawiad yma’n ddigonol i gynnal poblogaeth sylweddol mewn blwyddyn arferol ond weithiau nid yw’r gwasgedd uchel yn caniatau i’r CCRhD fudo i’r Gogledd i’r un raddau ac felly mae ardaloedd yn dioddef diffyg glaw. Mae hyn yn gallu arwain at beryglon, sychder, diffeithdiro a newyn.

 

 Nesaf...

Diffinio sychder- llai na 250mm o law y flwyddyn. Ardal is- Sahara Affrica'n sensitif i ddiffyg dwr gan does dim systemau graddfa fawr i storio dwr mewn cyfnodau o warged e.e. argaeau. Y ffermwyr yn ymgynhaliol.

Sychder Dwyrain Affrica

 Yna...

Diffinio diffeithdiro y tir yn troi’n ddiffeithdir- colli maeth yn y pridd. Egluro effaith dinoethi’r pridd ar gynnyrch amaethyddol. Esbonio bod dibynnaeth ar gnydau gwerth a gorboblogi’n gwaethygu’r broblem. Canran sylweddol o’r boblogaeth yn dibynnu ar ffermio ar gyfer eu bywoliaeth ac felly’n cael eu heffeithio’n uniongyrchol gan ddiffeithdiro (ffermio ymgynhaliol). Gorbori (nomadiaid yn cael eu gorfodi i ffermio mewn un ardal yn unig) a llosgi coed ar gyfer tanwydd yn gwaethygu’r sefyllfa. Diffeithdiro’n ganlyniad i sychder…

Ironi glaw trwm yn creu’r perygl o lifogydd (y tir sych yn galed ac yn anathraidd, felly llawer o ddwr ffo) ac yn golchi pridd ffrwythlon i ffwrdd gan gyfrannu at ddiffeithdiro!

Ehangu'r Sahara

Diffeithdiro

 Nawr....

Canlyniad diffyg dwr a diffeithdiro mewn ardal ble dydy’r tir ddim yn gallu cynnal boblogaeth o ffermwyr tlawd mewn modd gynaladwy yw newyn…

Diffinio newyn a disgrifio effeithiau ……

 I orffen...

Paragraff i grynhoi- Gwasgedd uchel yn arwain at sychder. Y sychder yma’n troi’n berygl mewn ardaloedd is-Sahara Affrica os ydy glaw y CCRhD yn methu. Y peryglon yma’n cynnwys diffeithdiro ac mewn sefyllfaoedd eithafol, newyn e.e. Ethiopia a Sudan. Hyn yn gallu arwain at drychinebau.  

Nawr, cynlluniwch sgerbwd traethawd ar strategaethau diffeithdiro.